مقاومت ساختمان در برابر زلزله

با توجه به زلزله خیز بودن کشورمان در طی سالهای اخیر افزایش مقاومت ساختمان در برابر زلزله اهمیت زیادی پیدا کرده است. استحکام هر ساختمان علاوه بر حفظ منافع مالی با امنیت جانی ساکنین آن نیز ارتباط مستقم دارد، بنا بر این استحکام و مقاومت هر ساختمان جزء لاینفکی از ساخت آن بوده و میبایست با دقت و وسواس هر چه بیشتر بر آن نظارت نمود. در ساختمان عوامل بسیار زیادی بر مقاومت ساختمان تاثیر می‌گذارند که در این مقاله قصد داریم آن‌ها را بررسی نماییم.

عوامل موثر بر مقاومت ساختمان

یکی از مواردی که سبب مقاومت ساختمان می‌شود بدون شک انتخاب مصالح با کیفیت و درجه یک است مانند خرید آجر . آجر اصفهان، آجر ده سوراخ، آجر نسوز، آجر دکوراتیو و … از این مصالح می‌باشد که با کیفیت بسیار بالایی در اختیار مشتری قرار می‌گیرد. در ادامه عوامل موثر بر مقاومت ساختمان با یکدیگر بررسی خواهیم کرد:

۱. ﯾﮑﭙﺎرﭼﻪ‌سازی ﺳﻘﻒ ساختمان

سقف طاق ضربی باید یکپارچه‌سازی شود، برای به وجود آوردن این یکپارچه‌سازی باید مراحلی را انجام داد:

در ابتدا باید سنگ و خاک موجود بر روی آجرها را برداشت و میلگردها را به تیرآهن سقف جوش داد. سپس سقف را بتن ریزی کرد تا لایه‌ای با ضخامت ۵ سانتی‌متر بر روی تیرها به وجود آید. سپس اندود سقف را جدا کرده و مجددا میلگرد نمره ۸ را به تیرآهن سقف جوش می‌دهیم. بعد از آن می‌توان فاصله بین تیرها را تمیز کرد و ۳ میلگرد ۱۸ را به آن‌ها جوش داد.

۲. مقاوم سازی با FRP

در این روش نوارهای پیش ساخته را به دیوارها یا سازه می‌چسبانند. در این روش با استفاده از الیافی که با رزین اپوکسی در محل مقاوم سازی به FRP تبدیل می‌شوند. این روش با تقويت ديوارهاي آجري بدون استفاده از سازه‌های بتني يا فولادي محيط انجام می‌شود:

• تقویت برشی
• تقویت خمشی

۳. تعبیه میلگرد در دیوار و روکش بتنی

با ایجاد روکش بتنی بر روی دیوار می‌توان مقاومت ساختمان را چند برابر کرد. بدین صورت که میلگردها به صورت عمودی و افقی بر روی دیوار ثابت می‌شوند و روی آن‌ها با بتن پوشیده می‌شود.

۴. قرار دادن ديوارهاي جديد

در ساختمان‌های نامتقارن می‌توان با جدا کردن بخش‌هایی از ساختمان، پیچش ساختمان را متوقف کرد. سپس با ساخت دیوارهای جدید قسمت‌هایی را قرینه کرد. در ساختمان‌هایی که کاربری آن‌ها خوابگاه، مدرسه و … می‌باشد، داشتن دیوار متقاطع به قدرت باربری بیشتری دیوارهای طویل کمک می‌کند. همچنین استفاده از آجر لفتون برای دیوار چینی مقاومت آن را بالاتر می‌برد.

بهترین مصالح برای مقاومت سازه

ساختمان‌ها از نظر سازه به ۴ دسته متفاوت تقسیم‌بندی می‌شوند، فولادی، چوبی، بتنی و آجری. امروزه به دلیل اهمیت زیاد مقاومت ساختمان‌ها اکثر سازه‌ها بتنی یا فولادی هستند زیرا در غیر این صورت مجوز ساخت داده نخواهد شد. دو سازه بتنی و فولادی از نظر مقاومت با یکدیگر تفاوت زیادی ندارند. همانطور که می‌دانید فولاد مقاومت بسیار کمتری در برابر آتش‌سوزی، زنگ‌زدگی، ذوب شدن و … نسبت به بتن دارد. همچنین در زمان زلزله نیز هر چه میزان انعطاف‌پذیری سازه بیشتر باشد، مقاومت ساختمان نیز بالاتر می‌رود در نتیجه میزان خسارت‌های جانی و مالی بسیار کم می‌شود.

در سازه‌های فولادی باید از فولاد کم کربن با قابلیت انعطاف‌پذیری بسیار بالا استفاده کرد. لازم به ذکر است سازه فولادی تنها عامل برای ایجاد مقاومت در ساختمان نیست و موارد دیگری نیز باید رعایت شود. مصالح با کیفیت بالا باید دارای ویژگی‌های زیر باشند:

• بتواند انرژی را جذب کند
• به صورت خمیری تغییر شکل دهد
• در برابر وزن و فشار زیاد مقاومت داشته باشد
• همگن باشد
• سهولت در اجرا

چگونه سازه ایمنی داشته باشیم؟

امروزه با حوادث گوناگونی که با آن‌ها مواجه می‌شویم ایمنی سازه اهمیت زیادی دارد و صاحبان ساختمان بر این امر توجه ویژه‌ای دارند. باید بدانید که محافظت از سرمایه خود یعنی منزلی که در آن زندگی می‌کنید بسیار راحت‌ و قابل جبران‌تر از خسارات احتمالی به دلیل زلزله، آتش سوزی و … می‌باشد. در ادامه به بررسی مواردی خواهیم پرداخت که باعث ایمنی در سازه می‌شوند.

۱. ایمنی سازه در برابر زلزله

همانطور که می‌دانید ایران در منطقه‌ای زلزله‌خیز قرار دارد. همین امر سبب شده تا ایمنی ساختمان اولویت اول بسیاری از مردم باشد. افراد زیادی می‌خواهند با بازسازی ساختمان خود مقاومت را به آن بازگردانند زیرا ساختمان نمی‌تواند زلزه‌های شدید را تحمل کند و همین موضوع سبب فروریختن ساختمان می‌شود. برای بازگرداندن ایمنی به سازه‌های قدیمی باید از مصالح و استانداردهای جدید برای بازسازی استفاده کرد یا سازه را به صورت کامل تخریب کرد و مجددا ساخت. مواردی همچون سقف کاذب به دلیل سبک بودن امروزه در سازه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.

۲. داشتن خروج اضطراری

در برج‌ها و ساختمان‌های بلند باید خروج اضطراری طراحی و اجرا شود. خروج اضطراری در شرایطی مورد استفاده قرار می‌گیرد که ماندن در آسانسور از ماندن در ساختمان خطرناک‌تر باشد، به همین دلیل از خروج اضطراری برای خارج شدن سریع ساکنین ساختمان استفاده می‌شود.

۳. دارا بودن سیستم اطلاع‌رسانی حوادث

استفاده از این سیستم در ساختمان مزیت‌های بسیار زیادی دارد. تصور کنید که آتس‌سوزی شده است و دود خانه را فرا گرفته، این سیستم با سنسورهایی که دارد، وجود دود را تشخیص داده و شروع به صدا دادن می‌کند، همچنین یه سیستم آبپاش خودکار نیز وجود دارد که به محض به صدا درآمدن اعلان دود شروع به پاشیدن آب خواهد کرد. وجود این سیستم کمک خواهد کرد تا آتس‌سوزی به سرعت مهار شود.

۴. عایق بندی دیوار و کف ساختمان و گچ کاری

رعایت نکردن ایمنی در رابطه با وسایل گرمایشی سبب بروز حوادث دلخراش خواهد شد. خفگی در اثر استشمام گازهای سمی یکی از این حوادث است که هر ساله جان بسیاری از افراد را می‌گیرد. بازسازی ساختمان، عایق بندی دیوارها و کف، استفاده از عایق حرارتی، تعویض سیستم گرمایشی و همچنین اصلاح روش‌های گچ کاری از مواردی هستند که از اتلاف انرژی جلوگیری و خطر بروز حوادث را کم‌تر می‌کنند.

۵. تعویض یا تعمیر وسایل برقی

استفاده از وسایل برقی در منزل نیز باید طبق دستورالعمل باشد. ماشین لباسشویی و ظرفشویی، بخاری برقی، یخچال و … از وسایلی هستند که باید به صورت صحیح استفاده شوند در صورت داشتن ایراد، تعویض یا تعمیر شوند.

۶. ضرورت ایمنی قسمت‌های بیرونی ساختمان

در زمان ساخت سازه باید توجه کنید که قسمت‌های بیرونی ساختمان مانند پنجره، پشت‌بام و … تا حد امکان بلند و دهن ساخته شوند تا با قرار گرفتن کودکان یا افراد سالمند در لبه‌ها حادثه‌ای رخ ندهد.

عوامل تخریب ساختمان

• عدم استفاده از آجرهای با کیفیت
• استفاده از ملات سست
• عدم نظم در پلان در جهت عمودی
• وجود دیوارهای باربر ضعیف
• داشتن کنسول و بالکن نامناسب
• عدم طراحی و اجرای مناسب سازه
• حمله سولفات و کلرید
• انجماد بتن خیس
• کربناسیون لایه‌های اطراف آماتور بتن
• واکنش قلیایی سنگدانه‌ها
• انبساط و انقباض در بتن
• ایجاد نمک بر اثر تبخیر آب در بتن
• نرم بودن بنا و همکف

نتیجه گیری

مقاومت ساختمان در ساختمان‌سازی نقش بسیار کلیدی و مهمی دارد. به همین دلیل باید بازسازی و نوسازی ساختمان‌های قدیمی را جدی گرفت. مقاومت ساختمان تنها به سازه و مقاوم سازی آن ختم نمی‌شود بلکه استفاده از تجهیزات داخی استاندارد نیز نقش مهمی در ایمنی و مقاومت ساختمان دارد. برای مثال استفاده از آجر دکوراتیو برای زیبایی بیشتر خانه می‌تواند عایق بندی مناسبی برای گرما نیز داشته باشد. همانطور که گفتیم عایق بندی دیوار و کف نقش اساسی در جلوگیری از اتلاف انرژی دارد.

.