۱۰ اشتباه رایج در انتخاب متخصصان ساختمان‌سازی

انتخاب درست متخصصان در پروژه‌های ساختمانی، چه در ساخت یک خانه جدید و چه در بازسازی بناهای قدیمی، نقش تعیین‌کننده‌ای در موفقیت یا شکست پروژه دارد. اشتباه در این انتخاب می‌تواند پیامدهایی چون افزایش هزینه‌ها، تأخیرهای طولانی، افت کیفیت ساخت و حتی مشکلات حقوقی به همراه داشته باشد.

بر اساس آمار منتشرشده توسط سازمان نظام مهندسی ساختمان تهران در سال ۱۴۰۲، بیش از ۴۵ درصد شکایات ثبت‌شده در حوزه ساختمان، ناشی از عملکرد ضعیف یا غیرحرفه‌ای متخصصان اجرایی بوده است. این آمار نشان می‌دهد که انتخاب آگاهانه و اصولی متخصصان تا چه اندازه می‌تواند از بروز مشکلات جلوگیری کند.

در ادامه، به ۱۰ اشتباه رایج در انتخاب متخصصان ساختمان‌سازی و راهکارهای عملی برای پیشگیری از آن‌ها می‌پردازیم.

متخصصان ساختمان‌سازی چه کسانی هستند؟

منظور از متخصصان ساختمان‌سازی، گروهی از افراد حرفه‌ای در حوزه‌های مختلف فنی، مهندسی و اجرایی هستند که هر یک نقش ویژه‌ای در فرآیند ساخت یا بازسازی ایفا می‌کنند. این افراد شامل موارد زیر می‌شوند:

• پیمانکاران عمومی یا جزء

• معماران و مهندسان عمران

• ناظران و مجریان ذی‌صلاح

• استادکاران اجرایی (بنا، برق‌کار، گچ‌کار، کاشی‌کار، نجار، جوشکار و …)

• مشاوران فنی و طراحان داخلی

کیفیت عملکرد هر یک از این افراد به‌طور مستقیم بر نتیجه نهایی پروژه تأثیرگذار است.

۱۰ اشتباه رایج در انتخاب متخصصان ساختمان‌سازی

۱. انتخاب صرفاً بر اساس قیمت پایین

بسیاری از کارفرمایان تصور می‌کنند انتخاب گزینه ارزان‌تر به معنای صرفه‌جویی است؛ در حالی‌که قیمت پایین اغلب با کاهش کیفیت همراه است.
راهکار: مقایسه قیمت با کیفیت، سابقه کاری، ضمانت و نحوه تعامل متخصص.

۲. نادیده گرفتن سابقه کاری و رزومه

اعتماد به فردی بدون بررسی پروژه‌های قبلی، ریسک بزرگی است.
راهکار: درخواست نمونه‌کار، بازدید از پروژه‌های گذشته یا گفت‌وگو با مشتریان پیشین.

۳. نداشتن قرارداد رسمی

تکیه بر توافق شفاهی یکی از جدی‌ترین خطاها در پروژه‌های ساختمانی است.
راهکار: تنظیم قرارداد مکتوب شامل شرح وظایف، نحوه پرداخت، زمان‌بندی، ضمانت و جریمه تأخیر.

۴. عدم تطابق مهارت با نیاز پروژه

به‌کارگیری فردی خارج از حوزه تخصص خود (مثلاً استفاده از گچ‌کار برای کاشی‌کاری) منجر به دوباره‌کاری و افت کیفیت می‌شود.
راهکار: انتخاب دقیق بر اساس تخصص مرتبط و تجربه کافی در همان زمینه.

۵. بی‌توجهی به بیمه و مجوزهای قانونی

استفاده از نیروهای فاقد بیمه یا مجوز رسمی می‌تواند خطرات جدی به همراه داشته باشد.
راهکار: استعلام مدارک و اطمینان از بیمه و مجوز معتبر، به‌ویژه در کارهای پرخطر مانند برق‌کشی یا اجرای اسکلت.

۶. نادیده گرفتن اخلاق حرفه‌ای و تعهد کاری

فردی غیرمسئول یا بی‌نظم، حتی اگر مهارت فنی داشته باشد، همکاری با او مشکلات متعددی به همراه دارد.
راهکار: برگزاری جلسه حضوری برای ارزیابی رفتار، مسئولیت‌پذیری و نحوه پاسخ‌گویی.

۷. پرداخت کامل دستمزد پیش از اتمام کار

پرداخت کامل در ابتدای کار باعث کاهش انگیزه متخصص برای تکمیل پروژه می‌شود.
راهکار: پرداخت مرحله‌ای متناسب با پیشرفت پروژه، مانند ۳۰ درصد در آغاز، ۳۰ درصد در میانه، ۳۰ درصد در پایان و ۱۰ درصد پس از تأیید نهایی.

۸. نبود هماهنگی میان متخصصان مختلف

عدم هماهنگی منجر به تداخل در اجرا و افزایش خطاهای کاری می‌شود.
راهکار: تعیین یک ناظر یا سرپرست پروژه برای مدیریت هماهنگی میان تیم‌ها.

۹. تصمیم‌گیری بدون مشورت با افراد باتجربه

کارفرمایانی که بدون مشورت اقدام می‌کنند، معمولاً با مشکلات بیشتری مواجه می‌شوند.
راهکار: استفاده از تجربیات معماران، ناظران یا حتی افرادی که پیش‌تر پروژه مشابهی داشته‌اند.

۱۰. بی‌توجهی به نظارت مستمر بر پروژه

بازدید نکردن از روند کار باعث می‌شود خطاها در مراحل پایانی آشکار شوند که اصلاح آن‌ها هزینه‌بر خواهد بود.
راهکار: بازدیدهای منظم هفتگی یا دریافت گزارش تصویری از مراحل پیشرفت کار.

جدول خلاصه اشتباهات و راهکارها

جمع‌بندی

کیفیت یک پروژه ساختمانی تنها به مصالح و طراحی بستگی ندارد، بلکه به انتخاب متخصصان حرفه‌ای نیز وابسته است. بسیاری از مشکلات جدی، از هزینه‌های اضافی گرفته تا تأخیرهای طولانی، نتیجه انتخاب‌های نادرست در همین مرحله هستند.

با آگاهی از این ۱۰ اشتباه رایج و اجرای راهکارهای پیشنهادی، می‌توان از بروز بسیاری از مشکلات جلوگیری کرد. در نهایت، یک ساختمان موفق و باکیفیت حاصل تصمیم‌گیری‌های درست و انتخاب آگاهانه در تمام مراحل است.